30 сентября 2009 г.
ĔÇКĔ проблеми тĕнчере яланах çивĕч тăнă. Çавна май тĕрлĕ çĕр-шывсенче унпа тĕрлĕ майпа кĕрешнĕ. Дарий патша виноград плантацийĕсене кастарнă. Китайра алкоголиксен пырне вĕри тăхлан янă. Горбачевăн «типĕ саккунĕ» çĕр-шыври виноград хуçалăхне аркатнă, сăмакун юхтарассине сарса янă. Çакнашкал хистевлĕ мерăсем нихăçан та тивĕçлĕ эффект паман.
505 çул каялла Раççейре спирт продукчĕсем вăй илме пуçланă. «Çăкăр эрехĕн» технологине уçса, ăна массăллă майпа туса кăларма пуçласан, Руçра ĕçкĕ те сарăлма тытăннă. Паллах, эрех производствине сивлесе халăх пăлхавĕсем те çĕкленнĕ. Акă, 20 ĕмĕр пуçламăшĕнче хамăр районтах кунашкал пăлхав пулнă. Пăчăрлă Пашьеĕнче, Асанкассинче тата Шамкайра пурăнакансем пĕрле пухăнса Пăчăрлă Пашьелĕнчи «тырă эрехĕн» заводне аркатнă. Çапах та çак завод хуçин – Чĕмпĕр купцин Малиновскин ывăлĕ каярахпа, пăлхава пусарнă хыççăн, эрех производствине çĕнĕрен хута янă. Çак завод çуллен 10 пин витре таран эрех туса кăларнă. Таври ялсенчи халăх каллех ĕçкĕ серепине çакланнă...
Алкоголь чирĕ хальхи вăхăтра анлăн сарăлнă. Этил спирчĕ, сăмакун, ытти алкоголь шĕвекĕсем çыннăн пуç мимине, пĕвере, чĕрене тата пÿресене пысăк сиен кÿреççĕ. 20-39 çулти çынсем ĕçке пула пурнăçран уйрăласси 37 процентпа танлашать. Чĕресен чирне пула вилнисен 30 проценчĕ алкогольпе çыхăннă. Районта алкоголь циррозне пула çуллен 5 çын таран вилет. Çак йышра хĕрарăмсем те пур.
Алкоголь чĕрене те пысăк сиен кÿрет, чир-чĕре ярать. Чир аталанăвĕн пуçламăшĕнчех ĕçкĕпе иртĕхме пăрахсан, чĕре функцийĕсем малтанхи нормăна кĕреççĕ.
Çак кунсенче, сентябрĕн 27-мĕшĕнче, Сывă чĕрен Пĕтĕм тĕнчери кунĕ иртрĕ. Чĕре – пирĕн пурнăçа тытса пыма, тĕнчери илемлĕхе туйса пурăнма пулăшакан орган. Вăл яланах сывă пултăр, унăн чир-чĕрĕ ан пуçлантăр тесен, чĕрене пирĕн яланах, кунран-кун упраса пурăнмалла. Алкоголь шĕвекĕсем тата табак – унăн тăшманĕсем. Салăпа çу тата çăмарта та ытлашши нумай çимелле мар (çăмартан сарринче холестерин нумай). Апата ытлашши нумай тăвар яма юрамасть, кăшт тăварсăртараххи усăллăрах. Сывă пурнăç йĕркисем – сывă чĕре.