24 июля 2010 г.
СИВ ЧИРПЕ (малярия) чирлесси пирĕн çĕр-шывра пĕтнĕччĕ. Анчах юлашки çулсенче ăна чикĕ леш енчи тропикла тата субтропикла çĕр-шывсенчен çĕнĕрен кÿрес хăрушлăх ÿсрĕ. Унта çак чирĕн вучахĕсем халĕ те сыхланса юлнă.
Иртнĕ 2009 çулта пирĕн çĕр-шывра сив чирпе чирленĕ 105 тĕслĕх тупса палăртнă, пĕр çын вилнĕ. Апла пулсан, çак чир сарăлас хăрушлăх та пысăк.
Пирĕн çынсем сив чирпе тĕрлĕ шăрăх çĕр-шывсенче пулнă чух ертнĕ хыççăн чирлеççĕ. Ертесси сив чир вăрăм туни çыртнă чухне пулать. Вăрăм туна сив чирпе чирленĕ çыннăн юнне ĕçнĕ чух микробсем вар-хырăмра ĕрчесе сĕлеке парне лекеççĕ. Çакăн пек вăрăм туна сывă çынна чир ертет. Чир ертекен вăрăм тунана ахальлинчен уйăрма йывăр мар, çунаттисем çинче 4-5 хура пăнчă пур, ларнă чухне пуçне 45 градуса çити чикĕнсе тытать. Çут çанталăкра вăрăм туна çăмартисем ÿсен-тăранлă ăшăх шыв кÿлленчĕкĕсенче аталанаççĕ. Кăнтăрла тĕттĕмрех пÿлĕмсенче, йывăç хăвăлĕсенче пытанаççĕ. Каç пуличчен е ирпе ирех ухутана тухаççĕ. Сив чирпе чирленĕ çынна çыртнă пĕр вăрăм туна ами çу каçа 40 çынна сăхса чирлеттерме пултарать.
Чир сасартăк пуçланать. Çын шăнать, çав вăхăтра ÿт температури 39-41 градуса çитет, унтан питĕ хытă тарлать, пĕверпе селезенка ÿсме пултарать, пуç ыратать. Чирлĕ çыннăн çийĕнчех врача чĕнтермелле.
Сив чиртен мĕнле сыхланмалла-ха; Çуллахи вăхăтра чÿречесене, форточкăсене хупса вăрăм тунасем пÿрте вĕçсе кĕресрен хÿтĕленмелле. Вăрмана кайнă чухне вăрăм тунасене хăратакан эмелсемпе сĕрĕнмелле. Кăнтăрти шăрăх çĕршывсене каяс умĕн сив чир ересрен ятарлă препаратсемпе врач хушнă пек усă курма тăрăшмалла. Каялла таврăннă хыççăн та вырăнти поликлиникăри инфекциллĕ чирсенчен сиплекен кабинетра тĕрĕсленмелле.