10 июня 2016 г.
Хаçатра çĕрулмин пĕр килограмне 5 тенкĕпе туянни çинчен пĕлтерỹ çапăнса тухрĕ.«Умĕнчи «1» цифрăна манса хăварнă пуль, _ терĕç мана хаçата редакци урлă çырăнса илекенсем. _ Çĕрулмине кĕркунне те 8-шар тенкĕпе сутрĕç вĕт, халĕ, хĕл каçарнă хыççăн, хак икĕ хут ỹсмелле. Шăмăршăри «Магнита» кайса пăхăр-ха, килограмне 30 тенкĕпе е кунтан та пысăкрах хакпа сутаççĕ». Хаçатра йăнăш кайнă пуль тесе хам те хытах пăшăрханма тытăнтăм. Юрать-ха, Шăмăршă урамĕнче тахçанхи юлташăма _ Чукалти Валерий Симурзин фермера тĕл пултăм. _ Килограмне пилĕк тенкĕпе сутайсан аван-ха, _ тарăхса калаçрĕ Вале- рий Николаевич. _ Эпĕ йỹнерехпе те патăм, çапах та сутса пĕтереймерĕм. Самар тăрăхĕнче туянакансем пур, анчах çул тăкакĕ пысăк. Хамăр республикăри лавккасемпе обществăлла аталану предприя- тийĕсен склачĕсем Краснодар крайĕнчен кỹрсе килнĕ çĕрулмипе тулса ларнă. «Чăваш çĕршывĕнче çитĕнтернине _ анлă çул!» чĕнỹ _ пуш сăмах анчах... Валерий Симурзин темиçе çул ĕнтĕ «иккĕмĕш çăкăр» çитĕнтерет, кăçал та çак пахчаçимĕçе 30 гектар лартнă. Упрама хранилище те пур. Тар тăкса çитĕнтернĕ, ял халăхĕпе пĕрле пуçтарса кĕртнĕ çĕрулмине ниçта та вырнаçтарма çукки ăна хытă пăшăрхантарать.Районта «иккĕмĕш çăкăрпа» ĕçлекен тепĕр фермерпа _ Анат Чаткасри Андрей Юнкеровпа та курса калаçрăм. Вăл кăçал 25 гектар, пурĕ тăватă сорт çĕрулми çитĕнтерет. Ир ĕлкĕрекенни те, вăтамми те, каярах юлса кăлармалли те пур. Андрей _ çамрăк-ха, мал ĕмĕтпе пурăнать. _ Çĕрулми лартмалли тата пухса кĕртмелли техника туянтăм, _ пĕлтерчĕ вăл унăн ĕçĕ-хĕлĕ пирки ыйтсан. _ Минерал удобренийĕпе пĕлсе усă куратăп, çумкурăксемпе тата хурт-кăпшанкăпа кĕрешетĕп. Чăнах та, пуçтарса кĕртнĕ çимĕçе вырнаçтарма питĕ кансĕр, тупăш илес тесен аякка кайса сутма тивет. Çĕрулми çитĕнтерекен фермерсем районта тата та пур. Андрейпе пĕртăван Юрий Юнкеров та 10 гектар лартнă. Асанкассинчи Сергей Данилов _ 16, Хĕрлĕ Васанти Василий Павлов _ 10 гектар çитĕнтереççĕ. Ыттисем те ĕçлеççĕ-ха. Ялхуçалăх предприятийĕсем вара çак культурăран пачах та писрĕç: пĕртен-пĕр «Исток» ООО кăна кăçал 15 гектар лартса хăварнă. _ Ытларах та лартма пулать, анчах мĕн усси? _ пăшăрханса сăмахларĕ хуçалăх ертỹçи Юрий Старшов. _ Ниçта сутма çук, халăх çĕрулми çиме пăрахман-ши тесе те шутлатăп аптăранă енне. Республикăри лавккасенче, кафесемпе ресторансенче Чăваш Енре çитĕнтернĕ пахчаçимĕçрен шуйттанран хăранă пек хăраççĕ. Экологи тĕлĕшĕнчен таса çимĕçе хисепсĕре кăларни ĕçлес кăмăла çапса хуçать. «Исток» ОООпа фермер хуçалăхĕсем лартнине шута илсен, кăçал 174,5 гектар çĕрулми çитĕнтерни курăнать. Ĕлĕкрех «Восход» колхоз хăй кăна çакăн чухлĕ лартса тунă, ытти хуçалăхсенче те çĕрулми лаптăкĕ пысăкчĕ. Килти пахчасенче те «иккĕмĕш çăкăр» хисепре пулнă. Çĕрулмине чи тупăшлă культура тесе шутланă вăхăта манма тивет пуль çав... _ Ун пекех шутламалла мар, _ тет район а д м и н и с т р а ц и й ĕ н ялхуçалăхĕпе экологи пайĕн тĕп специалисчĕ Вадим Севрюгин. _ Çĕрулми хăйĕн ырă ятне тавăратех. Çак ыйтупа патшалăх шайĕнче те ĕçлеççĕ. Санкцисем вăхăтĕнче хамăр патăрта çитĕнтернине хисеплеме пуçласшăн. «Иккĕмĕш çăкăр» хакĕ ỹсессе те кĕтетпĕр. Мĕнле калаççĕ-ха халăхра: «Пурăнăпăр _ курăпăр». Хальлĕхе тытман упан тирне сĕвер мар. Пур япалана сутайманни хресчен кăмăлне пăсать-пăсатех...
Ив.САЛАНДАЕВ.