14 февраля 2017 г.
ЭНТĔРЬЕЛ йĕкĕтне, Михаил Трофимова, çар повесткине 1980 çулта панă. Ку вăхăт тĕлне вăл вăтам шкул хыççăн Сĕнтĕрвăрринчи мастерсен шкулĕнчен вĕренсе тухнă ĕнтĕ. Çар службине кайма вара пĕчĕкренех хатĕрленнĕ - чăн-чăн арçынсен шкулĕнче пулманнисене ял-йышра хисеплесех каймаççĕ. Тăван çĕршыва хуть хăш регионта хỹтĕлеме те хатĕр тăнă.
Канашра пĕлнĕ: вĕсене Афганистана илсе каяççĕ. Малтан çамрăксемпе Кăркăс Республикинчи Джалал-Абад хулинче çур çул ятарлă вĕренỹ ирттереççĕ. Ун хыççăн тỹрех сăртлă-туллă Афганистан çĕрĕ çине куçарса каяççĕ. Унта М.Трофимов сержант, пехотăн отделени командирĕ, çулталăк çурă вырăнти халăха душмансенчен хỹтĕленĕ. Ашшĕ- амăшне Афганистанра службăра тăни çинчен çырса пĕлтермен - пăшăрхантарас темен. Чăн-чăн вăрçă пынă-çке, сехĕрленсе ỹкнĕ пулĕччĕç.
Хăрушлăх совет салтакĕсене кашни утăмрах сыхласа тăнă - çавăнпа вĕсем автомата алăран яман, йывăрлăхсенче пĕрне-пĕри пулăшса тăнă. Вăрçăра пурпĕрех сыхланса пĕтерейместĕн - ура айĕнче мина çурăлнине, çар çыннисем аманса юн юхтарса выртнине пĕрре кăна мар курнă. Пĕр тăван пек çывăхланнă çап-çамрăк юлташсене юлашки çула ăсатни те пулнă...Тăшман ункине те темиçе хут та çакланнă телее, кашнинчех чĕрĕ-сывă тухнă. Шăпи упранă ĕнтĕ.
Пĕррехинче, йĕри-тавра тăшман хупăрласа илнĕ самантра, Трофимов сержант вут-çулăм витĕр водительсĕр юлнă пехотăн çапăçу машинине (БМП) çăлса хăварнă. Çакăншăн ăна «Çапăçури паллă ĕçсемшĕн» («За боевые заслуги») медальпе наградăлаççĕ. Каярахпа ун çумне ытти медальсем те хутшăнаççĕ: «Воину-интернационалисту», «От благодарного афганского народа», «Афганистан, 15.02.1989», юбилей медалĕсем. Вĕсем ăна Афганистанра ирттернĕ 1980-1982 çулсене аса илтерсе тăраççĕ.
- Тем çỹллĕш тусем халĕ те куç умĕнче: вĕсен тăррине çĕрлехи сĕмтĕттĕмре, тăшман курман чухне, çапăçу хатĕрĕсем тултарнă йывăр кутамккасемпе 7-8 сехет хушши хăпараттăмăр. Шăрăхĕ тата епле нушалантаратчĕ - çиесси мар, пĕрмай шыв ĕçес килни асра. Киле çитсен тăп-тăрă, пăр пек сивĕ çăл шывне тăраниччен ĕçме ĕмĕтленеттĕмĕр, - хуллен калаçăва тăсать çар ветеранĕ.
Çартан таврăннă хыççăн Михаил, строитель профессине тарăнрах алла илес тĕллевпе, Шупашкарти строи- тель техникумне заочно вĕренме кĕрет, райпо тытăмĕнче мастерта ĕçлеме тытăнать. Часах техникум пĕтернĕ дипломлă специалиста прораб тивĕçне те шанса параççĕ.
Халĕ ĕнтĕ Михаил Иванович виçĕ ача ашшĕ, икĕ мăнукĕн кукашшĕ. Тăнлавĕсем те кăвакараççĕ. Çар служби хыççăнхи пурнăçне те нимшĕн те ỹпкев çук унăн. Савнă мăшăрĕпе икĕ хĕрĕпе ывăлне те аслă пĕлỹ панă, пурнăç çулĕ кăларнă. Ывăлĕ те, çулĕ çитсен, ашшĕ пекех çар тумĕ тăхăннă, икĕ çул хушши Тăван çĕршыва сыхланă.
_ Эпир ăна пĕчĕкренпех Тăван çĕршыв хỹтĕлевçи пулма воспитани панă, йывăрлăхсене парăнтарма хăнăхтарнă. Чăн-чăн арçын çар службинче пиçĕхет. Хам та Афганистана лекнĕшĕн пĕрре те ỹкĕнместĕп. Унта эпĕ пурнăçа хаклама, унăн илемне курма вĕрентĕм. Телей вăл – пурнăç, сана ăнланакан мăшăр, çемье. Çемьепе савăнса пурăннăшăн шăпана тав тăватăп, - çак сăмахсене Афганистанра службăра тăнă çар ветеранĕ тĕплĕн шутласа, пĕрерĕн-пĕрерĕн шутарса, ман ыйтусем çине хуравласа каларĕ. Ахаль вăл, сăпайлăскер, пит сăмах ваклама юратмасть. Хăй çинчен каласа пама - пушшех те.
Пушă вăхăтне вăл, ытти ял çынни пекех, выльăх-чĕрлĕхпе ирттерет. Çу кунĕсенче киленсех пахчаçимĕç çитĕнтерет. Техникăсăр вара хăйне алăсăр пекех туять, унсăр пĕр кун та тăраймасть. Капмар кил-çуртне те, строитель пулнă май, çĕнетсех тăрать. Ылтăн алăллă ăста вăл. Людмила мăшăрĕ те пăхса ытараймасть унăн ĕçĕсем çине, ăна яланах хавхалантарса тăрать.
Çапла ăшă кăмăллă, телейлĕ çемье пурăнать Энтĕрьелĕнче. Ахальтен шăпи упрамасть иккен Михаил Трофимова.
Г.ИВАНОВА .